Sumendiak, uste baino gehiago
2021eko irailaren 19an, La Palmako sumendiaren erupzio bolkanikoak jakinmina piztu zigun. Zenbat sumendi daude munduan? Ohikoa al da sumendien erupzioa? Horien guztien inguruko informazioa ETB 1eko Gaur Egun saioko bideo honetan.
Sumendiei buruzko datu orokor batzuez gain, sumendi jakin batzuei buruzko hainbat xehetasun ematen ditu bideoak.
Sumendiez hitz egiteko euskarazko terminologia behar duzu? Hona hemen zenbait azalpen Elhuyarren eskutik.
| Hiztegi lagungarria 20 bat (sumendi) baino ez daude gaur egun erupzioan. Ezezko forma duen esaldia baiezkoan ere jar daiteke: gaur egun 20 sumendi inguru daude erupzioan. |
Esataria. Planeta osoan 1.500 sumendi baino gehiago daude aktibo, baina 20 bat baino ez daude gaur egun erupzioan. Gehienak hemen kontzentratzen dira, Ozeano Bareko Suzko Eraztun ezagunean, Zeelanda Berritik hasi eta Hego Amerikako kostalderaino 40.000 kilometro dituen gunean. Hain zuzen, 2021. urtea Hawaiiko Kīlauea sumendiaren erupzioarekin hasi genuen; 157 egunez izan zen leherketa betean eta 41 milioi metro kubiko laba baino gehiago isuri zituen itsasora.
Eta Hawiitik Mexikora. Izan ere, Popocatépetl bigarren sumendi altuenaren aktibitatea izugarri handitu da azken asteetan. Alertan daude inguruan magma-zatiak 12 kilometrora ere iritsi daitezkeelako.
Eta Europa ez da salbuespena izan. Etna otsailaren erdialdean esnatu zen. Azken erupzioen ondoren Europako sumendirik aktiboenak 33 metroko altuera irabazi du. Eta nola ez, Islandian, Fagradalsfjall sumendia martxoan lehertu zen, 800 urteko lozorroaren ondoren. Aparteko ondorio larririk gabe, Islandiako foko (jomuga) turistiko handienetakoa bihurtu da. Hala ere, honek ez du zerikusirik, gogoratuko duzue 2010. urtean ahoskatzeko ezinezkoa den beste sumendi honek izan zituen ondorioekin: Europa osoko hegazkinen trafikoa geldiarazi zuen.
