Hamaika aldiz aditu dugu hitzek ez dutela balio. Guk, ordea, hitzaren indarra goretsi nahi dugu. Gizon eta emakume orok du bere hitza, herri orok du bere hitza, kentzen ez bazaio.

Gure elkarteak ere, Txantreako Euskaldunon Biltokiak, hitzaren bidez, bizi-arnasa eman nahi izan dio gure hizkuntzari. Gure 10. urtemuga bete den honetan, antologia bat egin dugu. Mota askotako hitzak irakurriko dituzu liburu honetan: irribarrea pizten dutenak, eta gogoeta eragiten dizutenak, bihotzera ailegatzen zaizkizunak eta zure oroitzapenetara eramanen zaituztenak, ironiaz betetakoak eta iradokizunez josiak.
 

2008. urtean, berriz, Bagutta, Vittorini, Chiara sariak irabazi zuen eta Bancarellasarian finalista izan zen. Dieci liburu honetan, Bibliako Hamar Aginduetan bezala, hamar istorio kontatzen zaizkigu, gaur egungo Napolin girotuak, Napoliko arrabaletako testuinguru itxi, irteerarik gabekoetan gertatzen diren eta hiri horretako ikuspegirik gogorren eta bortitzena erakusten diguten muga-mugako hamar egoera. Gizakiaren elkarbizitzako legeak iseka eta trufa gaiztoa baizik ez direla diruditen kaletxo ilun eta itxaropen zapuztuzko mikrokosmo horretan, gizonak berak sortzen duen miserian galduta eta zanpatuta geratzen da gizakia.

Hamar ipuin berri dakarzkigu gure idazle estimatu eta miretsienetakoak. Man Booker International saria irabazi zuen 2009an.

Lehenengo ipuinean, emazte eta ama gazte bat bere hiru haurrak galdu izanak sortzen dion min jasanezinetik libratzen saiatuko da ustekabeko bideetatik. Beste batean, emakume gazte batek, sedukzio ezohiko eta umiliagarri baten aurrean, buru argiz baina modu desatseginean erantzungo du. Beste ipuin batzuk agerian utziko dituzte, besteak beste, senar-emazte batzuen “zulo-sakonak”, haurren krudelkeria susmatugabea nahiz mutil bati bere aurpegi desitxuratuak bizitzan dakarzkion alde onak, eta txarrak. Eta lanari izenburua ematen dion ipuin luzean, negu batean Sophia Kovalevskyrekin batera (XIX. mende amaierako errusiar atzerriratu eta matematikari bat) bidaiatuko dugu. Bidaia Rivieran hasiko du ¿maitalea bisitatuko baitu han¿, Parisen, Alemanian eta Danimarkan jarraituko ¿bertako doktore batekin egingo du topo zorigaiztoz¿, eta Suedian amaituko ¿han irakatsiko baitu, emakumezko matematikari bati lana eman nahi dion Europako unibertsitate bakarrean¿.

Argi eta aise, Alice Munrok berriz ere gertaera eta emozio konplexu eta zailak jasotzen ditu ipuin hauetan, gizon-emakumeak bizitzan gertatzen zaien horretara nola egokitzen diren eta nola bizipen horiek sarri buruz gain egiten dien erakusten baitu.

Zorion handiegia ipuin-bilduma sinesgarria eta zirikatzailea da, are ausarta.
 

Lagunen arteko istorioa da hau. Sei lagun dira protagonista. Unibertsitateko bizitza berriari ongi-etorria eman berri dio seiko lagun-talde bitxi honek. Adin berezi honek dituen bere ohiko gora-beherez gain, bizitzaren aro zirraragarri honi ezjakintasunez zein irrikaz helduko diote neska-mutil gazteek. Euren arteko harremanak aldatuz joango dira ekintza misteriotsu baten ondorioz. Gertakizun honek beste hainbat ekarriko ditu, zein baino zein harrigarriagoak. Ela, Danel, Jaitz, Garazi, Nikole eta Hodeiren bizitza betirako nola aldatzen den kontatzen digu nobelak.

Hona euskaldunon artean independentziaren espirituak egin duen ibilbide luzea jasotzen duen liburu argigarria. Saiakeraren baliabide guztiak erabiliz, hala nola kronika historikoak, hedabideak, filmeak, elkarrizketak edota gogoeta filosofikoak, gure egoeraren diagnostiko zorrotza agertzen du, baina ez hori bakarrik: proposamen eta definizio sorta ederra uzten du mahai gainean, irakurlearen esku.
Tony Judt-ek dioen bezala, “ez dugu beste modu batean pentsatuko, beste modu batean hitz egiten ez badugu”. Maiz, zirkulazioan jarri duten gure argazki politikoa begiratzen dugu, eta ez gara gauza horren atzean dagoen eraikuntza linguistiko-inperialista ikusteko ere.
Euskaldunok politikaz haserretu gabe hitz egiten ikasi beharrean gaude, etorkizuna irabazi nahi badugu. Hori da heldutasuna herri batentzat: “osotasunaren kontzientzia” pizten den unea.
Liburu kritikoa da, baina atsegina; gogoetatsua, baina bizia; estilo periodistikoan idatzia, baina idazle helduaren eskarmentutik sortua.
Kasik nobela bat bezala irakurtzen den kronika zirraragarria.