Ipuinak denboran hara galtzen dira, aro batetik bestera; aro batzuk gogoan ditugu, idatziz jasota; beste batzuk, berriz, betiko galdu ditugu.

Euskal Herrietako ipuin hauek airez, lurrean zehar edo itsasoz iritsiak dira.

Azken bi hamarkadetan Israelgo armadak ezohiko taktikak garatu ditu Palestinako hirien aurka: kaleak zeharkatu beharrean, paretak zeharkatzen dituzte, lurrak, sabaiak, egongelak, logelak, komunak. Kaleak zapaltzeari utzi diote. Hala, palestinar borrokalarien jopuntutik aldentzen dira, eta zibilen etxebizitzetan sartzen. Taktika horri alderantzizko geometria deitu zioten eta ahalegin teoriko eta estrategiko handia egin zuten Israelgo Armadan. Deleuze eta Guattari irakurri zuten, Debord eta Derridarengan inspiratu ziren. Alderantzizko geometriak bira posmoderno bat eragin du hiri-gerran eta bestelako armada handiengana ere zabaldu da: Erresuma Batukora, Australiakora edota AEBetako marinetara. Gerraren industrian, berriz ere, lurralde okupatuak suntsipenaren laborategi bilakatu dira, gerora Irak edota Afganistango gerretako estrategiak lantzeko.

Estrategia militarraren eta hirigintzaren arteko saiakera honek nazioarteko Forensic Architecture taldearen lana aurkezteko balio du.

Azken hamarkadan, kulturak bi krisialdiren ondorioak jasan ditu: krisialdi ekonomikoarenak eta gizartearen legitimazioaren krisialdiarenak. Testuinguru sozioekonomikoak ikuskera publikotik sendo ziruditen printzipioen oinarriak astindu ditu: norbanakoaren eta taldearen garapena bultzatzen duela-eta kulturan inbertitzeko beharra. Hortaz, beharrezkoa da kulturaren balio publikoa hausnartzea.

Lehen hurbilketa estratu publikoari eta kultura-kudeaketan dabiltzanei arrazoiak ematera bideratzen da; bigarrenaren helburua herritarrenganako lotura bizipen pertsonalaren bidez bilatzea da. Hurbilketa biok batera gertatzen dira, baina azken urteotan alderdi instrumentalak presentzia eta eragin handiagoa izan du. Ekonomian eta jendartean duen eraginari buruzko azterlanak eta ikerketak ugaritu egin dira. Kulturak komunikabideetan duen oihartzuna era horretako efektuei egon ohi da lotuta.

Lan honen helburua da ugalkortasunaren bilakaera eta haren determinatzaileak aztertzea, erakunde publikoek eskura izan ditzaten politika eraginkorragoak eta egokiagoak diseinatzeko garaian. 1990 eta 2022 arteko Jaiotzen Estatistikako datuak eta 1986 eta 2021 arteko edizioetan jasotako Euskal Inkesta Demografikoko (DOB) datuak erabiliz, zehatz-mehatz aztertzen da ugalkortasunak EAEn azken hamarkadetan izan duen bilakaera. Lehenik eta behin, jaiotza-tasaren eta ugalkortasunaren bilakaera berriena deskribatzen da (1991-2022), eta arreta berezia jartzen zaio adinari eta jaiotza-mailari. Bigarrenik, jaiotza-kohortearen araberako ugalkortasun osoaren determinatzaile sozioekonomikoak aztertzen dira: hezkuntza-gradientea, quantumari (hau da, zenbat seme-alaba dituzten norbanakoek) eta tempoari dagokienez (zer adinekin izaten dituzten seme-alabak), bai eta emakumeen eta gizonen arteko aldeak ere. Azkenik, Euskadiko Inkesta Demografikoak duen egiturari esker, ugalkortasun-asmoen eta asmo horien egikaritzeen bilakaeraren azterketa bat eskaintzen da, ulertu ahal izateko zer profil den ohikoena nahi beste seme-alaba izatea lortzen ez duten pertsonen artean. Gero eta gizon-emakume gehiagok nahi adina seme-alaba izatea lortzen ez duten inguruabarrotan, ugalkortasun-portaeren determinatzaileak zein diren ulertzea baita egin beharreko lehen urratsa.

Itsasoa zaintzen duen farozain batek bere largabistetatik begiratzeko gonbita egiten dio irakurleari. Orain txipiroi ipurtargiak, orain marrazo gosetiak, sardina kilikariak, marmoka itsaskorrak eta… Bizargorriren galeoi hondoratua! Baina, ez hori bakarrik, oro ez baita urre. Horrela eginen du irakurleak aurrera, olatu kolpean, hala ur-azalean nola bere sakonera abisaletan itsasoak dituen sekretuak ezagutzen.

Irudi abstraktu eta iradokitzaileen uberan migrazioari buruzko istorio errealista bezain gordina eskaintzen du album honek.