Liburu hau benetako gertakizun batean oinarrituta dago. Arantzazuko bi seminarista gaztek Arrikrutzen leizeetako lehoiaren hezurdura ezustean aurkitu eta berehala galdu egin ziren. Lehoiaren mendekua ote? Hamabi ordu luze leizeko barrunberik sakonenean pasatu zituzten, handik irten ezinik.

Denbora aurrera joan ahala eta inor haien bila joaten ez zela ikusita, estutasuna, beldurra, izua egin zen haien jabe. Entzumenezko haluzinazioak ere izan zituzten eta eromenaren eremu lausoan sartu ez sartu egon ziren, etsipenaren atzapar gaiztoak haien itxaropena bahitzea lortu zuen arte.

Bizirik ateratzeko esperantzaren argi meharra itzaltzen ari zenean, adar salbatzailearen deiadarra entzun zuten barrunbe ilunean. Beethovenen sinfoniarik ederrena baino doinu gozoagoa izan zen haientzat adarraren durundia.

Bai. Folkloraren iraultza ttipia duzu liburu erren hau. Zer den benetako folklorekeria? Dagoeneko ez da erraza bereizten, baina, liburu hau horren saiakera duzu.

Behin hala leitu omen zion Patzikuk Antonio Machado poeta haundiari: «en nuestra literatura, todo lo que no es folklore, es pedantería». Amodio librea Parisen aurkitu zuten gure abertzale gazteek, ordea, jelkide zaharrei leporatzen zien bekatua: folklorekeria eta pedantekeria hutsa zela haieena.

Orain dela gutxi berriz, hala zioen Erlea aldizkarian Joseba Tapia trikitrilariak: «Zinezko folka, folklorizatu gabeko folka, egiten zuten gure aurrekoek, larre motxeko haiek. Orain, nola esan… merkatuak, abertzaletasunak, etnosalmentak asimilatu egin dute trikitixa, erdaldunek asmaturiko “triki-” hitz berriari zernahi erantsi eta herrigintzan gabiltzalakoan».

Tapiak trikitixaz esaten duenak, ez dakit erremediorik baduen denerako, baina, egia fin samar esateak, gutxi gehiago, min ematen baitu beti, eta minak nola edo hala erremedioa bilatzen.

Bai, liburu honetxetan dituzu Patzikuren azken min klase askoren urrezko izpi batzuk. Murgil hondarpean eta goza, Pello Lizarraldek behiala esana gogoan: «Herri ttipien galeran, nostalgia izugarri gailendu baita, eta zinezko soluziorik ez da ematen ezertan. Dena modu sinbolikoan, folklorikoan…».

Bizkarrez etzanda nago maitasuna egin ondoan,

zopa plateren estalkien gisako biribiltasun zapaleko bular zuriak,

baien gisako titiburu lotsatiak, orbanduak eta aldaezinak.

Ohean hor nonbait hankak luze

zilarrezko arrain handi horiek bezala mahaiaren ertzetik erortzear.

Suntsipenaren eszena, bake perfektuaren eszena,

sexu distiratsu eta lasai eta argitsua

hildako faisai eskarlata eta urdinaren moduan dena

luma granateak lepoan eta zauri sakonak gorputzean,

eta nire bekokiaren erdian ur tanta bat

biribil eta opaleszentea, eta bertan

artistaren autoerretratua, azpikoz gora,

biluzik, argi zuzien antzera tantaka ari diren zure pintzelei eusten.

Misterioak, arriskuak eta abenturak aurkituko dituzu. Erabakiak hartu beharko dituzu eta enigmak ebatzi. Zure adimena eta  bileziak erabili beharko dituzu. Erabaki txar batek hondamendia eragin lezake… eta heriotza ere bai!

Baina ez etsi. Edozein unetan egin dezakezu atzera eta beste aukera bat hautatu, zure istorioaren ibilbidea aldatu dezakezu. 

Ez galdu Arrisku Handiko Trena eta zoaz Parisera ikasbidaian. Agian lagun berriak egingo dituzu, maitemindu egingo zara, agian detektibe onenen moduan arituko zara eta zure bizitzako bidaiarik zirraragarriena izango da; edo agian ez, agian ikasbidaiarik gabe geratuko zara, agian gaizkileak gailenduko dira eta ezingo duzu gertatu zaizuna inoiz kontatu, agian kartzelatik kontatuko beharko duzu.