Erantzuna duten galderak

Osasunarentzat kaltegarri dira? Bideojokoek epilepsia atakeak eragiten dituztela zabaldu zenetik, fabrikatzaileek foiletoak eransten dituzte bilgarrian eta alderdi horri buruzko oharrekin eta informazio interesgarria eskaintzen diote kontsumitzaileari. Hala ere, barruan informazio garrantzitsua datorrela besterik ez da adierazten azalean eta informazioaren garrantzia kontuan izanda, bideojokoa erosi aurretik eskuratu behar lukete informazioa gurasoek. Bideojokoekin jolasean ari ziren haurrengan epilepsia kasuak gertatu badira ere, eguneroko giroko edozein argi keinukarik edo irudi argitsuk eragin lezake hori. Epilepsia duen haurrak jolas egin dezake bideojokoekin, baina espezialistari kontsulta egitea komeni da.

Jostailu seguruak dira? 1990/06/29 Errege Dekretuak, jostailuen segurtasun arauei buruzkoak, kanpo uzten ditu bideoaren monitorera konekta daitezkeen eta 24 volteko tentsio izendatuz elikatzen diren bideojokoak. CONSUMERek azterturiko euskarrietatik lau (Nintendo 64, PlayStation, Dreamcast eta ordenagailu pertsonalak) lege horretatik kanpo geratzen dira erabiltzeko telebistako monitorea ezinbesteko dutelako, Game Boy salbu, horrek betetzen baititu segurtasun neurriak. Gainerako guztiak arautu gabe daude. Horrenbestez, gurasoek horien erabilera gainbegiratzea komeniko da.

Menpekotasuna sortzen dute? Jostailua erosi eta lehen asteetan sarritan gertatzen da erabiltzailea (haurra) bideojokora "engantxatzea", baina gero gutxiago erabiltzen du. Astean hiru edo lau orduz bideo kontsolarekin jolasean aritzea normaltzat jotzen da, baina denbora hori beste jarduera batzuekin orekatzea da garrantzitsuena. Gurasoek kontrolatu egin behar dute seme-alabek bideo kontsolarekin egiten duten denbora, haurrak edo gaztetxoak isolatzeko joaera baldin badu eta soziabilitate arazoak azaltzen baditu; kasu horretan posible baita bideojokoa ihesbide gisa erabiltzea.

Jokoaren bitartez tentsioak askatzea, taldeko kidetasuna sendotzea eta arrakastaren ondorioz nork bere burua gehiago estimatzea izan daitezke joko mota honek menpekotasuna eragiteko arriskuaren arrazoi. Eta bestalde, hartzaileentzat erakargarri diren gaiak eta irudiak izaten dituzte eta entretenigarri eta atsegin gertatzen dira.

Indarkeria bultzatzen dute? Bideojokotan espezializaturiko hainbat aldizkarik, jokoak zenbat eta indarkeria handiagoa izan, orduan eta gehiago goraipatzen dituzte. Eta fabrikatzaileek bideojokoaren erabiltzaileen adinaz ematen duten informazioa ez da beti zuzena izaten. Seme-alabek erabiliko dituzten bideojokoen edukia kontrolatu egin dute gurasoek, baina ulertzen jakinda eta inposaketarik gabe. Zenbait ikerketak frogatu duenez, badago erlazioa indarkeriazko bideojokoekin jolas egitearen eta jokaera oldarkorra eta horrekin lotutako arazoen artean. Baina inork ez du lortu galdera honi erantzuterik: bideojokoek indarkeria eragiten dute ala pertsona bortitzek izaten dute indarkeriazko edukiak dituzten bideojokoak erabiltzeko joera? Mezua bakarra da: kontrola itzazu edukiak.

Sexismoa bultzatzen dute? Bideojokoetan gizonezko pertsonaiak agertzen dira. Emakumeen rola pasiboa izan ohi da eta biktima gisa eta bigarren mailako eginkizunetan agertu ohi da, Tomb Raider-eko pertsonaia Lara Croft izan ezik; emakume hori arkeologo ausarta da, botere handia erakusten duena, baina azken batean sex-simbol hutsa besterik ez da, jokalari askorentzat oso erakargarria. Kasu askotan balore sexistak transmititzen dituzte.

Erotismoa erabiltzen dute? Sexua ez da askotan agertzen kontsoletarako bideojokoetan; izan ere, bideojokoak egiten dituzten enpresa gehienek konpromisoa hartu zuten pornografia formato hauetatik kanpo uzteko, familiek etxean horrelakoak izatea onartu eta seme-alabentzat erosiko bazituzten. Ordenagailurako jokoekin ez da horrela gertatzen, euskarri hori pertsona helduek gehiago erabiltzen baitute.

Bideojokoak heziketarako tresna gisa

Erabiltzaileek jokoaren helburua berehalaxe ulertzen dute, eta horixe da bideojokoen arrakastaren giltza, hain zuzen haurrei eskolan sarritan gertatzen zaienaren alderantzizkoa. Horregatik, ikaskuntza prozesurako abantaila hori erabiltzen jakitea litzateke gakoa. Askotan haurrek ez dute ulertzen eskolako ikasgaien helburua, baina bideojokoan ari direnean ongi ulertzen dute eginkizun garbi eta zehatza dagoela: ate bat irekitzea, norbait erreskatatzea, altxorra aurkitzea... eta horrek motibazio handia eragiten die. Gainera, bideojokoek berehala errepikatzeko eta huts egin ondoren berriro saiatzeko aukera eskaintzen dute, ondorio kaltegarririk gabeko giro batean.

Fabrikatzaileek aipatutako adina dela eta

Bideojokoa seme edo alabarentzat egokia den ala ez kezkaturik izaten dira gurasoak. Haurraren adinaren arabera, bideojoko batzuk besteak baino egokiagoak izango dira (edukia, kontrabaloreak, eragiten duen menpekotasun maila... direla eta) eta, beraz, funtsezkoa da bideojokoen bilgarrian joko bakoitza zein adin-tartetarako den adieraztea.

Ulertezina den arren, Estatuan ez dago alderdi hori arautzen duen erakunderik. CONSUMERek aztertu dituen bideojokoek ez dute adierazten zein adinetarako diren eta adierazten dutenek ere, atzerriko hiru erakunderen hiru sailkapenetatik bat edo gehiago erabiltzen dute; The European Leisure Software Publishers Association ingelesa, Syndicat des Editeurs de Logiciels de Loisir frantsesa eta USK alemaniarrarena. Espainiako estatuan bideojokoak erabiltzaileen adinaren arabera sailkatuko dituen erakunderik ez dagoenez, arestian aipatutako erakunde horiez fidatu behar izaten dute gurasoek.

Baina, zer gertatzen da horietako bakoitzak bideojoko batentzat gomendio desberdinak egiten dituenean? Alemaniako USKren arabera, Dynamite Cop (Dreamcast-erako jokoa) 16 urtetik gorakoentzako da; erakunde ingelesak, berriz, 15 urtera jaisten du bideojoko horrekin jolas egiteko gomendatzen den adina eta Frantziakoak publiko ororentzako modukoa dela adierazten du. Zalantzak argitzeko, bideojokoak erosten dituzun dendan galdetu beharko duzu bideojokoaren edukiaz.