Guzi-guziak XX. mendekoak dira; izan ere, hainbat ikertzaileri erronkarierarekiko interesa piztu zitzaien, eta hura aztertzeari ekin zioten. Ikertzaile horiek azken hiztunen bila ibili ziren herriz herri, eta, bertze gauza batzuen artean, orain hemen dakartzagunak jaso zituzten.

1999ko martxoaren 24an nire amak bizitzeko oparia egin zidanetik, zezena aurrez aurre izan dut, nolabait zuk ulertzearren, sarritan sentitu naiz Tolosako zezen plazaren erdian biluzik, beldurtuta, urduri eta desafiatzaile. Etengabeko borroka bat izan da gaur arte bizi izan dudana, baina beti jakin dut egoera zailenen zergatia ulertzen, honen inguruan hausnartzen eta noski arrakastatsu ateratzen. Ezaugarri hauek dira gaur gaurkoz oraindik nigan dirautenak, zorionez ez ditut bidean galdu.

Halaber, 2022ko azaroaren 7aren aurretik askoz ezaugarri panpoxo gehiago zerrenda nitzakeen, besteak beste, gizarte honek superwomen moduan ezagutzera eramaten duen emakume garaiezina nintzen. Gaur nekatuta nago, hogei eta bost urte motz eta aldi berean luze hauetan bizitzako egoera muturrenak, garratzenak ezagutu ditudalako. Esango nuke normala dela zenbaitetan haserre, nazkatuta, triste zein deseroso sentitzea. Horregatik, emozio guztiak mahai gainera ateratzeagatik, ekin diot bide honi, pieza guztiak txukunduta, nortasun garaiezin eta batez ere garden bat erakitzekotan.

Hori naiz ni, Aloña Erauskin Mendizabal (@aloederr) sortzetiko kardiopatia bat duen emakume gaztea. Irrikitan nago bizipen honi hasiera emateko, nigatik, niretzat eta zergatik ez, nire egoera berdinean haurtzerotik gaixotasunen bat pairatzen duen edonori laguntzekotan.

Liburu honetan Iker Irribarria Olazabali patxadaz egindako galderen erantzunak topatuko dituzu. Pilotariaren aurrekari eta ondorenak, nola bihurtzen den 18 urteko gazte bat kirolari profesional, nola irabazten duen lehen buruz buruko txapela urte beteren buruan, zer suposatzen duen dena berri, dena handi, dena gloria den historia baten parte izateak, eta zer, ibilbide horren hasiera bezain bukaera ezohikoak.

Ikerri nabari zaio esateko gogoa, zintzo eta ahalik eta zuzenen aukeratzen dituela hitzak, eta liburu hau badela bere nolabait, pilotaren kapitulua ixteko modu bat ere. Buru osasunaz, kirolariaren inguruko sareaz, egunerokotasunaz, aitatasunaz edo gizarteaz hizketan aritu dira Maitane Ormazabal eta Iker Irribarria. Ikerrek garbi dio esandakoak berak bizitakotik eta berari egokitutako leku propio horretatik erantzun dituela. Ez dakiela besterik.

Mundua abiada bizian aldatzen ari da: gaurdaino ezagutu dugun nazioarteko ordena hautsi egin da, ezegonkortasuna da nagusi eta indar militarren erabilera normaltzen ari da. Trantsizio geopolitikoa martxan da, hots, munduko boterearen birbanaketa fase sakona. Testuinguru horretan, gatazka eta tentsio geopolitikoak areagotu baino ez dira egingo. Ameriketako Estatu Batuen hegemonia gainbeheran da, eta orain arte izan duten nagusitasuna beste herrialde batzuek lehiatzen diote. Mendebaldearen dekadentzia prozesu horri krisi ekologikoa batu zaio, gainera; krisi bikoitza krisi bakarrean. Arriskua argia da: gerra bilakatu daiteke gatazka horien guztien soluzio.

Iratzar fundazioak eta Txalapartak elkarlanean argitaratzen duten Iparrorratza bildumaren 9. alea da hau. 

Beti liluratu nau bere poesiaz teorizatzen duen jendeak. Niri kostatu egiten zait, poesia berez sortzen dela iruditzen zaidalako. 

Hala ere, modu batean edo bestean definitu beharko banu poema liburu hau, desilusio eta aldi berean erresistentziaren poetikaz hitz egin beharko nuke. Desesperantzatik, desenkantutik sortutako bilduma da, «mundua etengabeko gerra batean/ urtzen den bitartean», «The Clash taldearen kanta zaharrak/ patioko esekitokietatik zintzilik./ Nostalgia elastiko beltzetan».

Baina itxaropenik gabe bizitzea ez bizitzea bezalakoa baita, etorkizunik ez izateak eragiten duen beldurraren tiraniaren aurkako erresistentzia ere bada orrialde hauetan, eta epilogorik gabe zabaltzen zen poema sortari epilogoa idatzi, oparitu, nahi izan diot, desilusioari ilusioa piztuz, desesperantzari esperantza izpi bat emanez, «gramatika berri bat» idatziz «aditzaren paradigma, sikiera/ egunen batean aldatuko delakoan».

Mende luzeetako estigmatizazio erdeinagarria
errebeldiaz janzten da.
Unikornio beltza.
Desberdin izatearen beldurrari uko,
pribilegioaren harresi zuriak eraitsiz.

Harlemen euria ari du
eta Berlingo kaleetan
emakume beltz batek
eguzkiak eta adarbakarrak margotzen ditu
adreiluzko etxe arraildu bateko horman.